Strategiczne Podejście do Międzynarodowego Zarządzania Chemikaliami (SAICM)

SAICM jest to międzynarodowa inicjatywa o charakterze dobrowolnym, ktĂłrej podstawowym celem jest zapewnienie, Ĺźe do roku 2020 wszystkie chemikalia będą produkowane i stosowane w sposĂłb, ktĂłry sprawi, Ĺźe zminimalizowane zostaną powaĹźne negatywne skutki ich wpływu na zdrowie ludzi i środowisko. SAICM opiera się na wcześniejszych inicjatywach międzynarodowych w dziedzinie bezpieczeństwa chemicznego, promując jednocześnie strategiczne podejście wielosektorowe, ktĂłrego istotnym elementem jest zaangaĹźowanie wszystkich podmiotĂłw zainteresowanych. Sekretariat SAICM zapewniony jest przez Program Środowiska NarodĂłw Zjednoczonych (UNEP) we współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO).

Od 2008 r. przedstawiciel Biura do spraw Substancji Chemicznych pełni funkcję krajowego punktu kontaktowego dla SAICM. Na posiedzeniu regionalnym, podczas II Międzynarodowej Konferencji w Sprawie Zarządzania Chemikaliami (ICCM-2), państwa Regionu Europa Środkowo-Wschodnia nominowały Inspektora do spraw Substancji Chemicznych do pełnienia w latach 2009-2012 funkcji Regionalnego Punktu Kontaktowego dla SAICM.

II Międzynarodowa Konferencja w Sprawie Zarządzania Chemikaliami (ICCM-2) odbyła się w maju 2009 r. w Genewie. Konferencja poświęcona była przede wszystkim omĂłwieniu postępu we wdraĹźaniu inicjatywy SAICM od czasu I Międzynarodowej Konferencji w Sprawie Zarządzania Chemikaliami (ICCM-1), ktĂłra miała miejsce w roku 2006. Podczas ICCM-2 przyjęto takĹźe szereg działań związanych z formalizacją i instytucjonalizacją współpracy w ramach SAICM, takich jak przyjęcie regulaminu ICCM, czy teĹź mechanizmu raportowania z wdraĹźania SAICM. Podczas konferencji dokonano takĹźe określenia kierunkĂłw działań w najbliĹźszych latach. Jednym z waĹźniejszych osiągnięć ICCM-2 wydaje się być przyjęcie rezolucji w sprawie czterech tzw. Emerging Policy Issues – EPI (Resolution II/4 on Emerging policy issues) to znaczy zagadnień, na ktĂłre powinna zwrĂłcić szczegĂłlną uwagę społeczność międzynarodowa. W oparciu o prace przygotowawcze przeprowadzone przed rozpoczęciem ICCM-2, wytypowano  zagadnienia ktĂłre były szczegółowo rozpatrywane przez Konferencję w celu zwrĂłcenia uwagi na najbardziej palące problemy oraz ustalenie właściwego działania i wypracowanie konsensusu w sprawie kaĹźdej z nich. Rezolucja II/4 wskazuje takĹźe procedurę  dodawania nowych zagadnień do listy juĹź istniejących EPI. Na liście wyznaczonych podczas ICCM-2 EPI  znalazły się cztery zagadnienia dotyczące: ołowiu w farbach, chemikaliĂłw w produktach, niebezpiecznych substancji w cyklu istnienia sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz nanotechnologii i wyprodukowanych nanomateriałów. Ponadto, przyjęto rĂłwnieĹź rezolucję II/5 dot. zarządzania perfluorowanymi chemikaliami i przejścia do bardziej bezpiecznych alternatyw. Biuro szczegĂłlnie aktywnie współpracowało w odniesieniu do zagadnienia „potrzeby informacyjne w odniesieniu do chemikaliĂłw w produktach”.  Podstawą prac były wyniki ankiety przesłanej wcześniej do stron zainteresowanych. Biuro koordynowało przygotowanie wkładu do ankiety na poziomie krajowym. Podczas ICCM-2 podjęto rĂłwnieĹź decyzję, iĹź w okresie pomiędzy sesjami ICCM odbędzie się spotkanie przygotowujące Open-ended Working Group (OEWG).

Podczas OEWG (Belgrad, 14-18 listopada 2011) kontynuowana była dyskusja dotycząca postępu we wdraĹźaniu SAICM, EPI, propozycji włączenia nowych działań do Globalnego Planu Działań, zagadnień odnoszących się do finansowania SAICM, a ponadto  rozpatrywano kwestię strategii SAICM dla sektora zdrowia. Omawiano takĹźe przygotowania do ICCM-3.

III Międzynarodowa Konferencja w Sprawie Zarządzania Chemikaliami (ICCM-3) odbyła się w dniach 17 – 21 września 2012 r. w siedzibie głównej Programu Środowiskowego NarodĂłw Zjednoczonych (UNEP) w  Nairobi w Kenii. Na Konferencji dokonany został przegląd i ocena wprowadzania w Ĺźycie SAICM od czasu drugiej Konferencji w maju 2009 r. RozwaĹźano między innymi propozycje Dyrektora Wykonawczego UNEP dot. zintegrowanego podejścia do finansowania działań w odniesieniu do chemikaliĂłw i odpadĂłw, rekomendacje Rady Wykonawczej Programu Szybki Start (QSP Executive Board) co do przyszłości Programu, dodanie nowych aktywności do GPA, oraz nowych zagadnień, oraz EPI, na ktĂłre szczegĂłlną uwagę powinna zwrĂłcić społeczność międzynarodowa. Konferencja przyjęła 9 rezolucji w tym dotyczące budĹźetu sekretariatu SAICM, czy teĹź 4 EPI wyznaczonych podczas ICCM-2. Ponadto wystąpiono z dwoma wnioskami dot. przedłoĹźenia propozycji nowych EPIpod obrady ICCM-3. Pierwsza z propozycji dot. współpracy międzynarodowej w celu podnoszenia świadomości i prowadzenia prac nad zagadnieniem substancji zaburzających gospodarkę hormonalną (endocrine-disrupting chemicals), natomiast druga odnosi się do trwałych zanieczyszczeń farmaceutycznych (environmentally persistent pharmaceutical pollutants) (patrz SAICM/ICCM.3/19). Delegaci bioracy udział w konferencji zadecydowali o przyznaniu statusu tzw. „emerging policy issue” zagadnieniu dot.substancji zaburzających gospodarkę hormonalną. Uczestnicy ICCM-3 dyskutowali rĂłwnieĹź na temat współpracy i partnerstwa między ICCM i Światową Organizacją Zdrowia (WHO), przyjęto uchwałę w sprawie budĹźetu zawierającego odniesienie do utrzymania i wzmocnienia powyĹźszego partnerstwa.

Podczas ICCM-3 odbyła się rĂłwnieĹź ceremonia wręczenia nagrĂłd za pracę na rzecz wspierania wdraĹźania SAICM. Przedstawiciele Biura odebrali brązową nagrodę SAICM przyznaną Polsce za cenny wkład w implementację SAICM w latach 2009 – 2012.

Jako Regionalny Punkt Kontaktowy Inspektor do spraw Substancji Chemicznych prowadził szereg działań, m.in.:

• w dniu 6 września 2009 r. prowadził w Brnie obrady Regionalnej Grupy Koordynacyjnej Regionu Europa Środkowo Wschodnia dla SAICM (CEERCG),
• w dniach 1 – 2 grudnia 2009 r. brał udział w Czwartym Regionalnym Spotkaniu ds. WdraĹźania ZrĂłwnowaĹźonego Rozwoju (Fourth Regional Implementation Meeting on Sustainable Development
  – RIM-4), zorganizowanym przez Europejską Komisję Gospodarczą NarodĂłw Zjednoczonych (UNECE) w Genewie, gdzie wygłosił wystąpienie wprowadzające do dyskusji dotyczącej chemikaliĂłw,
• w dniu 6 grudnia 2009 r. prowadził drugie spotkanie Regionalnej Grupy Koordynacyjnej Regionu Europa Środkowo-Wschodnia (CEERCG) dla SAICM,
• w dniach 9 – 10 grudnia 2009 r. współprowadził spotkanie regionalne dla Strategicznego Podejścia
  do Międzynarodowego Zarządzania Chemikaliami, SAICM,
• przygotował, po konsultacjach z państwami Regionu Europa Środkowo Wschodnia, list popierający propozycję organizacji przez Mołdowę, w ramach Programu Szybki Start (QSP) dla SAICM, warsztatĂłw regionalnych dotyczących Globalnie Ujednoliconego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania (GHS),
• podczas18. sesjiKomisji ds. ZrĂłwnowaĹźonegoRozwoju, wsesji tematycznejdot. chemikaliĂłw (maj2010), przedstawiciel Regionalnego Punktu Kontaktowego wygłosił przemĂłwienie w imieniu Regionalnego Punktu Kontaktowego, a takĹźe w imieniu KrajĂłwRegionu Europy Środkowo-Wschodniej. Wystąpienie dotyczyło znaczenia wdroĹźenia w państwach rozwijających się systemu GHS,
• na prośbę Sekretariatu SAICM, wyraĹźoną podczas 4. Spotkania Unii Europejskiej z grupą państw JUSSCANNZ, pracownicy Biura testowali, w grudniu 2010 r., część techniczną narzędzia w sprawie raportowania z postępĂłw we wdraĹźaniu SAICM,
• wspierał Sekretariat SAICM w zapewnieniu odpowiedniego poziomu raportowania przez państwa Europy Środkowo-Wschodniej z postępĂłw we wdraĹźaniu SAICM. Z regionu Europy Środkowo-Wschodniej dane przesłało 60% uprawnionych podmiotĂłw, co stanowiło najlepszy wynik z wszystkich regionĂłw Organizacji NarodĂłw Zjednoczonych,
• przeprowadził konsultacje dotyczące udziału przedstawicieli regionu Europy Środkowo-Wschodniej w pracach grupy ekspertĂłw w ramach SAICM, wdraĹźających działania dot. perfluorowanych chemikaliĂłw (Global PFC Group),
• w 2012 r. pomagał w przeprowadzeniu ankiety dot. implementacji systemu GHS realizowanej w ramach regionalnego projektu pt. “Evaluating  and Strengthening National  and Sub-regional Capacities  for  Implementing  the  Globally  Harmonized  System  of  Classification  and Labelling of Chemicals (GHS) and Supporting SAICM Implementation in Central and Eastern  Europe  (CEE)”.

W ramach współpracy międzynarodowej Biura na uwagę zasługują:

1. Zorganizowane przez Biuro w dniach 6-11 grudnia 2009 r., wraz z Programem Środowiska NarodĂłw Zjednoczonych (UNEP), Instytutem NarodĂłw Zjednoczonych ds. Szkoleń i Badań (UNITAR) oraz Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), cztery spotkania międzynarodowe dla Regionu Europa Środkowo-Wschodnia, dotyczące tematyki związanej z zarządzaniem chemikaliami:

• spotkanie Regionalnej Grupy Koordynacyjnej Regionu Europa Środkowo-Wschodnia (CEERCG) dla SAICM (6 grudnia),
• warsztaty poświęcone zbliĹźającym się negocjacjom nad konwencją rtęciową (7-9 grudnia),
• spotkanie regionalne dla Strategicznego Podejścia do Międzynarodowego Zarządzania Chemikaliami, SAICM (9-10 grudnia),
• warsztaty dotyczące nanomateriałów i nanotechnologii (11 grudnia).

2.  Zorganizowanie we współpracy z Sekretariatem SAICM oraz Instytutem Organizacji NarodĂłw Zjednoczonych do spraw Badań i Szkoleń (UNITAR) IV spotkania regionu Europy Środkowo-Wschodniej dla SAICM. Spotkanie odbyło się w dniach 28-29 czerwca 2011 r. w siedzibie Biura w Łodzi. Przy okazji przedmiotowego spotkania,w dniach 27-28 czerwca, zorganizowano międzynarodowe warsztaty dot. nanotechnologii i wytwarzanych nanomateriałów. W czasie spotkania regionalnego SAICM przedstawiciele regionu Europy Środkowo-Wschodniej, dokonali przeglądu i oceny wdraĹźania SAICM od zakończenia drugiej Międzynarodowej Konferencji w Sprawie Zarządzania Chemikaliami (ICCM), ktĂłra odbyła się w maju 2009 r. w Genewie.

W powyĹźszych spotkaniach kaĹźdorazowo wzięło udział kilkudziesięciu przedstawicieli państw Europy Środkowo‑Wschodniej, przedstawicieli organizacji międzynarodowych, organizacji pozarządowych oraz przemysłu.

Krajowy punkt kontaktowy dla SAICM:

Pan Szymon Domagalski
Biuro do spraw Substancji Chemicznych
Ul. DowborczykĂłw 30/34
Łódź
Tel: +48 (42) 253 84 21
Fax: +48 (42) 553 84 44

Dokumenty:

• Strategiczne Podejście do Międzynarodowego Zarządzania Chemikaliami obejmujące Deklarację Dubajską w sprawie Międzynarodowego Zarządzania Chemikaliami, Strategię Polityki i Globalny Plan Działań - robocze tłumaczenie dokumentu
• Teksty dokumentĂłw konstytuujących SAICM w językach oficjalnych ONZ
• II Międzynarodowa Konferencja w Sprawie Zarządzania Chemikaliami (ICCM-2) -raport w jęz. angielskim
• Tłumaczenie robocze rezolucji przyjętej podczas ICCM-2, dotyczącej aspektĂłw zdrowotnych zarządzania chemikaliami, przygotowane przez Biuro do Spraw Substancji Chemicznych

• III Międzynarodowa Konferencja w Sprawie Zarządzania Chemikaliami (ICCM-3) -raport w jęz. angielskim

Przydatne linki:

• Sekretariat SAICM
• Strona UNEP Chemicals