Przeciwdziałanie korupcji
Legalna definicja korupcji zawarta jest w art. 1 ust. 3a ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 621, z późn. zm.).
Korupcją, w rozumieniu w/w ustawy, jest czyn:
- polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu przez jakąkolwiek osobę, bezpośrednio lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści osobie pełniącej funkcję publiczną dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji;
- polegający na żądaniu lub przyjmowaniu przez osobę pełniącą funkcję publiczną bezpośrednio, lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji;
- popełniany w toku działalności gospodarczej, obejmującej realizację zobowiązań względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu, bezpośrednio lub pośrednio, osobie kierującej jednostką niezaliczaną do sektora finansów publicznych lub pracującej w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub na rzecz jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie;
- popełniany w toku działalności gospodarczej obejmującej realizację zobowiązań względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na żądaniu lub przyjmowaniu bezpośrednio lub pośrednio przez osobę kierującą jednostką niezaliczaną do sektora finansów publicznych lub pracującą w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie”.
Nie należy jednak zapominać o niekaralnych formach korupcji, jak konflikt interesów, nepotyzm i kumoterstwo, które stanowią również problem życia publicznego,
Przeciwdziałaniem i zwalczaniem korupcji w kraju zajmuje się wiele podmiotów. Dominującą rolę w zwalczaniu korupcji odgrywają instytucje państwowe, w tym organy ścigania, natomiast przeciwdziałanie zjawiskom korupcyjnym to domena instytucji pozarządowych.
Przestępczość korupcyjna może pojawiać się w każdej dziedzinie życia społecznego, szczególnie tam, gdzie od decyzji pojedynczych osób zależy pozytywne lub negatywne załatwienie sprawy. Utrwalone w społeczeństwie zwyczaje korupcyjne są czynnikiem niszczącym struktury państwowe. W sytuacjach skrajnych dochodzi do powstania rozbudowanego systemu przestępczych zachowań i zależności. Korupcja często umożliwia działanie zorganizowanych grup przestępczych, dla których jest elementem niezbędnym do popełniania innych poważnych przestępstw, w tym ekonomicznych, powodujących poważne straty dla budżetu państwa. Wśród obszarów życia społecznego w Polsce najbardziej zagrożonych korupcją wymienić należy:
- administrację państwową i samorządową,
- służbę zdrowia i farmację, oświatę i szkolnictwo wyższe, administrację celną i administrację skarbową,
- instytucje wdrażające programy unijne,
- organy ścigania i wymiar sprawiedliwości,
- sektor gospodarczy, profesjonalne zawody sportowe.
Stosując podejście procesowe, na największe zagrożenia korupcją narażone są procesy: przyznawania zamówień z funduszy publicznych, wydawania decyzji i zezwoleń, stanowienia prawa.
W świetle polskiego prawa zarówno wręczający, jak i przyjmujący łapówkę popełnia przestępstwo, które zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Dla odpowiedzialności karnej nie ma znaczenia:
- na jakim etapie rozpatrywania sprawy łapówka jest wręczana, w szczególności to, że jest ona wręczana po zakończeniu sprawy,
- wartość materialna łapówki.
Łapówką mogą być nie tylko pieniądze, ale każda inna rzecz, jak np.: butelka alkoholu, produkty spożywcze, kosmetyki czy biżuteria.
Osoba, która wręczyła łapówkę może jednak uniknąć odpowiedzialności karnej jeśli zawiadomi o okolicznościach zdarzenia organa ścigania (Policję, Prokuraturę lub Centralne Biuro Antykorupcyjne). Zawiadomienie o przestępstwie korupcji jest społecznym obowiązkiem każdego z nas. W interesie każdego obywatela jest, by korupcja zniknęła z naszego życia, dlatego powinniśmy podejmować działania zmierzające do jej ograniczenia.
Więcej informacji na temat zjawiska korupcji znajduje na stronach:
- www.antykorupcja.gov.pl
- https://cba.gov.pl
- https://cba.gov.pl/pl/prewencjapublikacje/publikacje/publikacje-w-jezyku-po
Rządowy Program Przeciwdziałania Korupcji na lata 2014-2019
W działalności każdego urzędu można wyróżnić co najmniej kilka obszarów szczególnie narażonych na zjawiska o charakterze korupcyjnym. Są to m.in. aktywność legislacyjna, kontakty z klientami zewnętrznymi czy wybór realizatorów zamówień publicznych.
Biuro ds. Substancji Chemicznych jest jednym z realizatorów „Rządowego Programu Przeciwdziałania Korupcji na lata 20914-2019″ ustanowionego dnia 1 kwietnia 2014 r. uchwałą nr 37 Rady Ministrów (link do materiału źródłowego). Program stanowi główny element koordynujący krajową politykę antykorupcyjną, a jego celem jest ograniczenie poziomu korupcji w Polsce poprzez wzmocnienie działań prewencyjno-edukacyjnych wśród społeczeństwa i administracji publicznej, a także zwiększenie efektywności zwalczania korupcji.
Dokument został przygotowany z uwzględnieniem doświadczeń zdobytych podczas realizacji w latach 2002-2009 rządowej Strategii Antykorupcyjnej oraz wniosków odnoszących się do przyczyn i skutków korupcji w Polsce.
Program jest realizowany na czterech poziomach:
- koordynatorów (stanowiska w ministerstwach i urzędach centralnych mających status organów zaangażowanych w realizację Programu),
- grup roboczych,
- instytucji wdrażającej (Międzyresortowy Zespół ds. Koordynacji i Monitorowania Wdrażania Rządowego Programu Przeciwdziałania Korupcji),
- Rady Ministrów.
W celu realizacji Programu przewidziano 19 zadań:
- 16 w ramach celu szczegółowego: wzmocnienie działań prewencyjnych i edukacyjnych (zadania legislacyjne, zarządcze, w tym organizacyjne oraz edukacyjne),
- 3 w ramach celu szczegółowego: wzmocnienie zwalczania korupcji
oraz ponad 60 działań do realizacji w ramach administracji rządowej. Przedmiotowe zadania mają być realizowane poprzez określone działania podejmowane przez wyznaczonych realizatorów wiodących i współpracujących.
Korupcja szkodzi zdrowiu – nowa kampania informacyjna Ministerstwa Zdrowia.
Etyka w urzędzie
Zasady służby cywilnej i zasady etyki korpusu służby cywilnej zostały zawarte w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, ustawie o służbie cywilnej oraz zarządzeniu nr 70 Prezesa Rady Ministrów. Jako członek korpusu służby cywilnej masz obowiązek je przestrzegać.
Poniżej zamieszczono linki do stron KPRM oraz OECD dotyczace zasad etyki w urzędzie:
Etyka w urzędzie strona KPRM https://dsc.kprm.gov.pl/etyka-w-urzedzie
Storna OECD dotycząca zagadnień etyki http://www.oecd.org/gov/ethics/
Poniżej zamieszczono linki do filmów o tematyce dotyczacej etyki i przeciwdziałaniu korupcji:
- 2019 OECD Global Anti-Corruption & Integrity Forum- Room 1 https://www.youtube.com/watch?v=JIBEGuC7AWw
- 2019 OECD Global Anti-Corruption & Integrity- Room 2 https://www.youtube.com/watch?v=Fsox3ksxvpI
- 2019 OECD Global Anti-Corruption & Integrity Forum- Room 7 https://www.youtube.com/watch?v=DPzCfn0Milw
- 2019 OECD Anti-Corruption & Integrity – Auditorium https://www.youtube.com/watch?v=bn3B3EFj2RM