Konwencja sztokholmska w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO) jest międzynarodową umową mającą na celu ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska przed działaniem substancji chemicznych, które pozostają nienaruszone w środowisku przez długi czas, szeroko rozprzestrzenione pod względem geograficznym, gromadzą się w tkance tłuszczowej ludzi i kumulują się w środowisku, a ponadto mają negatywny wpływ na zdrowie ludzi lub na środowisko.

Konwencja ta została przyjęta w 2001 r. i weszła w życie 17 maja 2004 roku.

Celem konwencji jest wyeliminowanie lub ograniczenie produkcji i stosowania wszystkich TZO produkowanych na arenie międzynarodowej (np. chemikaliów przemysłowych i pestycydów). Jej celem jest również ciągła minimalizacja oraz, tam gdzie to możliwe, ostateczna eliminacja niezamierzonego uwalniania TZO, np. dioksyn czy furanów.

Substancje podlegające konwencji sztokholmskiej to przede wszystkim pestycydy i chemikalia przemysłowe, ale także zanieczyszczenia powstające w sposób niezamierzony.

Substancje objęte przepisami konwencji wyszczególnione są w trzech załącznikach:

1. Substancje przewidziane do całkowitego wycofania z produkcji, obrotu i stosowania, wymienione w załączniku A do konwencji;
2. Substancje, których stosowanie jest ograniczone, do określonych celów, wymienione w załączniku B do konwencji;
3. Substancje powstające jako niezamierzone produkty uboczne w wyniku działalności ludzkiej, wymienione w załączniku C do konwencji.

W załączniku A znajdują się: aldryna, alfa-heksachlorocycloheksan, beta-heksachlorocycloheksan, chlordan, chlordekon, chloroalkany C10-C13 (krĂłtkołańcuchowe parafiny chlorowane, SCCP), eter dekabromodifenylowy   (mieszanina handlowa, c-dekaBDE), dieldryna, endryna, endosulfan techniczny i jego izomery, eter heksabromodifenylu oraz eter heptabromodifenylu, eter tetrabromodifenylu i eter pentabromodifenylu, heptachlor, heksabromodiphenyl, heksabromocyklododekan (HBCDD), heksachlorobenzen (HCB), heksachlorobutadien, lindan, mireks, pentachlorobenzen, pentachlorofenol, jego sole i estry, polichlorowane bifenyle, polichlorowane naftaleny, toksafen.

W załączniku B znajdują się: DDT (1,1,1-trichloro-2,2-bis(4-chlorofenylo)etan) oraz kwas perfluorooktanosulfonowy i jego pochodne (PFOS).

W załączniku C znajdują się: polichlorowane dibenzo-p-dioksyny i dibenzofurany (PCDD/F), heksachlorobenzen (HCB), heksachlorobutadien (HCBD), pentachlorobenzen, polichlorowane bifenyle (PCB), polichlorowane naftaleny.

Ostateczną decyzję o włączeniu lub usunięciu substancji z listy w załączniku do konwencji podejmuje Konferencja Stron konwencji sztokholmskiej. Decyzja ta podejmowana jest na podstawie rekomendacji organu pomocniczego konwencji, jakim jest Komitet Przeglądu ds. Trwałych Zanieczyszczeń Organicznych (POPRC).
 

Punkt kontaktowy dla konwencji sztokholmskiej w Polsce (SC OCP):
Departament Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Środowiska
Warszawa, ul. Wawelska 52/54
Tel: +48 (22) 579 24 18
Fax: +48 (22) 579 27 95

Punkt kontaktowy dla konwencji sztokholmskiej w Polsce (SC NFP):
Biuro do spraw Substancji Chemicznych
Agnieszka Jankowska
Tel. +48 (42) 25 38 412
Fax: +48 (42) 25 38 444
email: ajankowska@chemikalia.gov.pl
 

Przepisy unijne dotyczące trwałych zanieczyszczeń organicznych:

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2019/1021 z dnia 20 czerwca 2019 r. dotyczące trwałych zanieczyszczeń organicznych (wersja przekształcona)

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019R1021&from=EN