GHS a CLP
Międzynarodowe, ujednolicone podejście do klasyfikacji i oznakowania chemikaliów reprezentuje GHS (Global Harmonised System), czyli Globalnie Ujednolicony System Klasyfikacji i Oznakowania. System ten zawiera ujednolicone kryteria klasyfikacji substancji i mieszanin pod względem stwarzanych przez nie zagrożeń dla zdrowia człowieka i środowiska oraz wymagania dotyczące informowania o zagrożeniu w postaci - etykiet ostrzegawczych oraz kart charakterystyki. Podstawy do opracowania Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania wywodzą się z mandatu do opracowania globalnie zharmonizowanego systemu klasyfikacji i oznakowania chemikaliów, który został nadany na Konferencji Narodów Zjednoczonych nt. Środowiska i Rozwoju w 1992 roku (Rio de Janeiro). System GHS przyjęty został na Szczycie Narodów Zjednoczonych dotyczącym Zrównoważonego Rozwoju (w Johanesburgu w 2002 roku).
We Wspólnocie system GHS został wdrożony za pomocą rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1272/2008 (rozporządzenie CLP). Rozporządzenie to zastąpi dyrektywę Rady 67/548/EWG z dnia 27 czerwca 1967 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i oznakowania substancji niebezpiecznych oraz dyrektywę 1999/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 maja 1999 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i oznakowania preparatów niebezpiecznych. Kryteria klasyfikacji substancji i mieszanin chemicznych oraz zasady ich oznakowania, zgodnie zasadami GHS, zostały opublikowane po raz pierwszy w 2003 r. w tzw „Fioletowej Księdze”. „Fioletowa księga” jest dokumentem, który jest uaktualniany, biorąc pod uwagę wyniki prac pod-komitetu ds. Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania działającego przy ONZ, raz na dwa lata. Kolejne zrewidowane wersje GHS zostały wydane w:
- 2005 r. (GHS Rev. 1),
- 2007 r. (GHS Rev. 2),
- 2009 r. (GHS Rev. 3),
- 2011 r. (GHS Rev. 4),
- 2013 r. (GHS Rev. 5).
W trzeciej zrewidowanej wersji „Fioletowej Księgi” wprowadzono następujące zmiany:
- dodano nową klasę zagrożenia: substancje/mieszaniny stwarzające zagrożenie dla warstwy ozonowej,
- klasę zagrożenia działanie uczulające na skórę/drogi oddechowe podzielono na dwie podkategorie (1A i 1B),
- wprowadzono zmiany w kryteriach klasyfikacji substancji/mieszanin ze względu na zagrożenie przewlekłe dla środowiska,
- dodano zapis dający możliwość odstąpienia od ogólnych zasad oznakowania substancji i mieszanin zawartych w GHS, w przypadku chemikaliów wprowadzanych do obrotu w małych opakowaniach.
W czwartej zrewidowanej wersji „Fioletowej Księgi” wprowadzono następujące zmiany:
- dodano nową kategorię zagrożenia: gazy chemicznie niestabilne,
- dodano nową kategorię zagrożenia: niepalne wyroby aerozolowe.
W piątej zrewidowanej wersji „Fioletowej Księgi” wprowadzono następujące zmiany:
- dodano nowy test do wykorzystywany do oceny właściwości utleniających ciał stałych,
- wprowadzono zmiany edytorskie w niektórych klasach zagrożeń (działanie żrące/drażniące na skórę, ryzyko poważnego uszkodzenia oczu/działanie drażniące na oczy, wyroby aerozolowe),
- wprowadzono nowy system kodyfikacji dla piktogramów.
Więcej informacji na temat Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania znajduje się na stronach internetowych Organizacji Narodów Zjednoczonych pod następującym adresem: http://www.unece.org.
Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania charakteryzuje się systemem blokowym (building block approach). Zgodnie z zasadami systemu blokowego, państwa wdrażając GHS mogą zdecydować się na przyjęcie wszystkich klas/kategorii zagrożeń lub mogą niektórych kategorii zagrożeń nie wdrażać. Jeżeli zdecydują się na przyjęcie danej kategorii zagrożeń, wtedy nie mogą już nic zmieniać w danej kategorii zagrożenia (nie mogą zmieniać kryteriów klasyfikacji ani elementów oznakowania związanych z dana kategorią zagrożenia). Unia Europejska wdrażając GHS za pomocą rozporządzenia nr 1272/2008 zdecydowała się na zastosowanie systemu blokowego w stosunku do niektórych kategorii zagrożeń. Poniżej w tabeli przedstawiono różnice w kryteriach klasyfikacji i elementach oznakowania pomiędzy GHS a rozporządzeniem nr 1272/2008.
